Budowa trzech centrów przesiadkowych: na pl. Wolskiego, w Karbiu i Stroszku to jedna z najważniejszych inwestycji w Bytomiu, która ma zostać zrealizowana w najbliższych latach. Miasto stara się o pozyskanie 115 mln zł dofinansowania ze środków Unii Europejskiej, a bytomski projekt został już dopuszczony przez Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej do ubiegania się o dofinansowanie. Kolejnym etapem na drodze do powstania centrów przesiadkowych jest opracowanie Programu Funkcjonalno-Użytkowego inwestycji. Został ogłoszony przetarg – wykonawcy mogą zgłaszać swoje oferty w postępowaniu do 21 maja.
– Poprawa komunikacji miejskiej jest jednym z moich priorytetów na najbliższe lata. Planujemy budowę trzech centrów przesiadkowych: przy pl. Wolskiego, w Karbiu w rejonie stacji kolejowej Bytom-Karb oraz w Stroszku, w rejonie stacji kolejowej Bytom-Stroszek – mówi prezydent Bytomia Mariusz Wołosz.
PFU niezbędne, aby aplikować o dofinansowanie
Program Funkcjonalno-Użytkowy to dokument, który nie tylko zawiera opis zadania budowlanego i przeznaczenie ukończonych robót budowlanych, ale także wymagania m.in. architektoniczne, techniczne, materiałowe i funkcjonalne niezbędne do realizacji zadania w systemie projektuj-buduj. W takiej właśnie formule Miejski Zarząd Dróg i Mostów planuje ogłosić zamówienie publiczne na zaprojektowanie i budowę trzech centrów przesiadkowych w naszym mieście.
Założenia projektowe do PFU uwzględniają zagospodarowanie i uzbrojenie terenu, istniejącą zieleń, analizę problemów komunikacyjnych w rejonie powstania centrum przesiadkowego oraz zapisów Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego.
– PFU określa kierunki i założenia dla każdego z trzech planowanych węzłów przesiadkowych w naszym mieście. Zaproponowane rozwiązania ze względu na wczesny etap projektowy mają jednak charakter wariantowy, dlatego też zakładamy, że na etapie tworzenia PFU oraz dokumentacji projektowej mogą ulec zmianom – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia – Powstanie PFU jest pierwszym etapem całego procesu inwestycyjnego związanego z budową centrów przesiadkowych w Bytomiu – podkreśla wiceprezydent Michał Bieda.
Przebudowa układu drogowego, buspasy i uwzględnienie tramwaju na pl. Wolskiego
Opracowanie dotyczące centrum przesiadkowego przy Placu Michała Wolskiego zgodnie z przyjętymi założeniami powinno uwzględniać połączenia samochodowe, autobusowe, kolejowe, rowerowe, piesze, a także możliwość połączenia tramwajowego od strony ul. Powstańców Warszawskich z dworcem przesiadkowym i torowiskiem tramwajowym od strony ul. Jagiellońskiej. Wśród wytycznych jest również planowana przebudowa zjazdu z ul. Kolejowej oraz przebudowa skrzyżowania ulic Kolejowej, pl. Wolskiego i Powstańców Warszawskich.
Warto dodać, że w sąsiedztwie dworca autobusowego przewidziano także budowę ścieżek rowerowych łączących sąsiednie ulice z dworcem, zaś w zachodniej części obiektu plac do parkowania dla około 20-30 autobusów. Na dworcu ma powstać 14 przystanków dla autobusów i jeden przystanek dla autobusów dalekobieżnych. Całość dworca przesiadkowego ma zostać połączona komunikacją pieszą z dworcem kolejowym.
Koncepcja zakłada również utworzenie ogólnodostępnej poczekalni z punktem obsługi pasażera, toaletami, kasami, tablicami odjazdów oraz siedziskami.
Założenia do PFU zakłada także budowę budynku socjalnego dla kierowców autobusów. Wśród założeń jest zachowanie istniejącej zieleni wysokiej i nowe nasadzenia zieleni, która będzie niwelować zanieczyszczenia.
Pętla autobusowa, parkingi oraz integracja komunikacji miejskiej z kolejową w Stroszku
Centrum przesiadkowe w Stroszku będzie zlokalizowane w rejonie wiaduktu kolejowego linii nr 131 nad ul. Strzelców Bytomskich /DK11/ i torowiskiem tramwajowym.
Ze względu na wczesny etap projektowy, powstały trzy założenia wariantowe. Wszystkie uwzględniają budowę obiektu z toaletami i punktem socjalnym dla kierowców, powstanie nowych połączeń dla pieszych, stacji i parkingu dla rowerów miejskich, ale przede wszystkim przesunięcie przystanków autobusowych w kierunku centrum i Tarnowskich Gór, budowę pętli autobusowej do zawracania, powstanie stacji ładowania autobusów elektrycznych oraz małą architekturę.
W pierwszym etapie realizacji inwestycji miałaby powstać pętla autobusowa, przystanki autobusowe przesunięte bliżej nasypu kolejowego i nowego przystanku kolejowego Bytom-Stroszek, a także zaplanowano budowę sześciu przejść dla pieszych. W drugim etapie miałby powstać budynek centrum wraz z zadaszeniem, zaś w trzecim windy prowadzące na przystanek kolejowy. W dwóch ostatnich etapach – czwartym i piątym – zaplanowano budowę parkingu Park&Ride oraz wydłużenie ścieżek pieszych i rowerowych wzdłuż zachodniej krawędzi nasypu kolejowego w stronę Karbia i Radzionkowa.
Integracja ruchu kołowego, kolejowego i pieszego w Karbiu
Trzecie centrum przesiadkowe powstanie w Karbiu. Ze względu na ukształtowanie terenu oraz wiadukt drogowy nad linią kolejową nr 131 centrum będzie rozproszone. Dlatego też koncepcja jego budowy uwzględnia nie tylko powstanie nowych przystanków autobusowych na ul. Wrocławskiej po wschodniej stronie wiaduktu /na nasypie/, ale również budowę tuż za przystankami stanowisk Kiss&Ride, by zapewnić możliwość parkowania bez konieczności zjazdu pod wiadukt.
Koncepcja budowy centrum przesiadkowego w Karbiu zakłada także powstanie parkingu dla samochodów osobowych pod wiaduktem oraz niewielkiego budynku z toaletami dla pasażerów. Aby umożliwić połączenia przystanków kolejowych i autobusowych ze sobą oraz okolicznymi budynkami mieszkalnymi w Karbiu projektant będzie musiał uwzględnić powstanie stacji rowerów miejskich oraz połączeń pieszych, rowerowych i pieszo-rowerowych. W koncepcji budowy centrum przesiadkowego w Karbiu uwzględniona zostanie również możliwość budowy w przyszłości torowiska i przystanku tramwajowego łączącego Śródmieście z Miechowicami.
Wszystkie koncepcje konsultowane
Miejski Zarząd Dróg i Mostów przed opracowaniem założeń projektowych do Programu Funkcjonalno-Użytkowego oraz ogłoszeniem przetargu na „Opracowanie Programu Funkcjonalno – Użytkowego dla zadania pn.: „Mobilna Metropolia - Budowa Centrów Przesiadkowych na terenie Gminy Bytom” skonsultował powstałe koncepcje z przedstawicielami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Tramwajów Śląskich oraz PKP Polskimi Liniami Kolejowymi.
Koncepcja budowy centrów przesiadkowych w Bytomiu była również tematem warsztatów, w których udział wzięli studenci i nauczyciele akademiccy z Wydziałów Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach i Uniwersytetu Technicznego w czeskiej Ostrawie. W październiku 2023 roku przez kilka dni uczestnicy warsztatów na podstawie zebranych informacji dotyczących architektury i zabudowy miejskiej, a także istniejącego układu komunikacyjnego opracowali wstępną koncepcję architektoniczną budowy centrów przesiadkowych w trzech lokalizacjach Bytomia. Posłużyła ona do dalszych prac nad projektem dworca przesiadkowego przy pl. Wolskiego oraz dwóch przystanków w Stroszku i Karbiu.
Bytomski projekt dopuszczony do dofinansowania
Bytomski projekt „Mobilna Metropolia - budowa Centrów Przesiadkowych na terenie gminy Bytom” jest jednym z kilkunastu projektów miast Metropolii wpisanych na listę projektów zintegrowanych realizujących cele Strategii Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego na lata 2021-2027, z perspektywą do 2030 roku, który w czerwcu 2023 uzyskał już pozytywną opinię Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie możliwości współfinansowania tych projektów w ramach programu FEnIKS /Fundusze Europejskiej na Klimat, Infrastrukturę, Środowisko 2021-2027/ - całe zadanie będzie przedmiotem aplikowania o środki zewnętrzne w ramach dwóch źródeł: FEnIKS //Fundusze Europejskiej na Klimat, Infrastrukturę, Środowisko 2021-2027/ oraz Działanie 03.02 Zrównoważona multimodalna mobilność miejska – ZIT w ramach środków Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027.
Realizacja projektu budowy centrów przesiadkowych, jak również budowa linii tramwajowych: łączących ul. Powstańców Warszawskich – pl. Wolskiego – ul. Jagiellońskiej w Śródmieściu oraz centrum z Miechowicami jest uzależniona od pozyskania przez Miasto Bytom oraz spółkę Tramwaje Śląskie dofinansowania zewnętrznego.