Park Miejski im. Franciszka Kachla w Bytomiu znajduje się w centrum miasta pomiędzy trzema ulicami: Tarnogórską, Wrocławską i Olimpijską oraz ograniczony jest zabudową mieszkaniową. Cały obszar parku (wraz z kortami, placem zabaw, odnowionym zespołem boisk „Torkacik” oraz kąpieliskiem otwartym) obejmuje obszar ok. 45 ha.
Teren Parku Miejskiego został wpisany do rejestru zabytków w dniu 19.05.1992r. pod nr 1465/92 prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach.
Park nie jest ogrodzony, dzięki czemu z każdej strony jest łatwy dostęp do niego. W pobliżu parku stosunkowo łatwo można znaleźć miejsce do parkowania, pomimo że parkingi nie są specjalnie wydzielone (za wyjątkiem płatnego parkingu przed Urzędem Miejskim).
Lokalizacja - park w przestrzeni miasta
Park ten, w okresie międzywojennym uznawany za najpiękniejszy na całym Śląsku po parku Szczytnickim we Wrocławiu, jest dziś tylko cieniem dawnej świetności, mimo to jest nadal miejscem gdzie mieszkańcy Bytomia chętnie spędzają wolny czas.
Łączy on nowoczesne rozwiązania, a jednocześnie nawiązuje do aspektów zabytkowych XIX wiecznego parku. Układ parku zaliczyć można jako swobodny, ścieżki w układzie promienistym, z obrysem zbliżonym do trójkąta. W obrębie parku znajdują się trzy stawy, z których 2 połączone są ze sobą groblą oraz szereg infrastruktury parkowej związanej nierozerwalnie z jego bogatą historią.
Drzewa i krzewy występują w skupinach podkreślających ciągi piesze. Między nimi występują wolne przestrzenie. Występują tu takie gatunki jak: dąb korkowy, tulipanowiec, buk pospolity „strzępolistny”, lipa, wiąz górski, platan, wiąz szypułkowy, iglicznia trójcierniowa, cis zwyczajny, choina kanadyjska, sosna czarna, modrzew.
Przyroda
Ukształtowanie parku od podstaw sprawia, że cechuje go różnorodność gatunkowa roślinności wysokiej. Jego drzewostan w dużej mierze tworzą gatunki liściaste, wiek drzew przekracza 130 lat, a ich obwody osiągają od 190 do 280 cm. Mimo upływu lat, występujące tu drzewa i krzewy nadal rosną wzdłuż tych samych alejek. Dominują kasztanowiec zwyczajny, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, klon pospolity i jesionolistny, klon jawor, topola czarna, robinia akacjowa, jarząb pospolity, różne odmiany buka i wierzbowate. Występują wśród nich także gatunki egzotyczne i typowo „parkowe”, jak: tulipanowiec amerykański, miłorząb dwuklapowy, platan klonolistny, buk pospolity odmiany strzępolistnej i glediczia trójcieniowa (iglicznia).
Roślinność krzewiastą najczęściej reprezentuje śnieguliczka biała, irga i jaśminowiec wonny oraz pięknie wyglądające w okresie kwitnienia rododendrony. Na brzegach stawów rosną niezwykle dekoracyjne wierzby białe w odmianie płaczącej. W otoczeniu stawów, częściowo wyschniętych i zarośniętych, wykształciło się zbiorowisko o charakterze olszowym, z typowymi dla siedlisk wilgotnych roślinami.
Obecne w parku krzewy mają głównie formę zarówno żywopłotów, jak i zwartych wielogatunkowych kęp, przy czym trzeba podkreślić ich ubogi skład i małe walory dekoracyjne.
W parku przeważają drzewa rodzime (ok. 70%) z czego najwięcej jest klonu jaworu (12%), klonu pospolitego (12%), lipy drobnolistnej (12%), i jesionu wyniosłego (7%). Łączna liczba drzew przekracza 6000 szt.
Drzewa introdukowane wmieszane są równomiernie w drzewa rodzime. Tworzą się skupiska drzew introdukowanych, co jest niekorzystne dla parku, zarówno ze względu na walory kompozycyjne jak i przyrodnicze. Samosiew introdukowanych drzew szybko rozsiewających się oraz ekspansywnych będzie systematycznie trzebiony.
Samosiew drzew rodzimych może natomiast być pozostawiony jako naturalna sukcesja i wymiana drzewostanu parkowego w obrębie przestrzeni kompozycyjnie przeznaczonych do zadrzewienia.
Skupiska oraz celowe nasadzenia drzew introdukowanych w XX w. można uznać za niekorzystne dla parku ze względu na jego charakter oraz kompozycje. Do nasadzeń celowych drzew introdukowanych w XX w zaliczyć można aleje topól mieszańcowych i berlińskich.
W parku zobaczyć można liczne zwierzęta: wiewiórki pospolite, dzięcioły, wróble, sikorki, gołębie grzywacze, sójki, jeże, nad stawami chętnie przebywają a nawet zakładają gniazda i wychowują młode kaczki krzyżówki, łyski i łabędzie. Zwierzęta bardzo dobrze czują się w parku, ponieważ miejscowi miłośnicy przyrody dbają o ich bezpieczeństwo, zakładając budki lęgowe i dokarmiając w okresie zimowym.
Poważnym zagrożeniem dla środowiska przyrodniczego parku, są występujące na terenie wokół stawu północnego dzikie wysypiska odpadów, głównie gruzu i odpadów zmieszanych, w łącznej szacowanej ilości 1.250 t. Ta część parku została włączona do historycznego obszaru stosunkowo niedawno. Stan sanitarny tego kwartału uzasadnia jego górnicze pochodzenie.
Sytuacja powyższa powoduje obniżenie walorów użytkowych i estetycznych całego terenu, zlokalizowanego w centrum miasta.
Rewitalizacja parku
Z uwagi na sytuację ekologiczną oraz obniżanie się walorów użytkowych i rekreacyjnych parku, MZDiM jako zarządca parku, podjął starania o przygotowanie projektu rewitalizacji terenu parku.
Ogólnymi celami projektu są:
- zachowanie bioróżnorodności i dziedzictwa przyrodniczego miasta i regionu;
- podniesienie atrakcyjności społecznej i inwestycyjnej miasta i regionu;
- przywrócenie walorów rekreacyjnych, estetycznych, przyrodniczych oraz kulturowych,
zabytkowym parkom Bytomia;
Do celów bezpośrednich projektu należą:
- poprawa warunków zamieszkania i życia w mieście;
- dążenie do równowagi przestrzennej w środowisku miejskim poprzez zwiększenie
dostępności do terenów zielonych;
- stworzenie możliwości realizacji edukacji ekologicznej w parku;
- udostępnienie dodatkowych przestrzeni na cele kulturowe;
- zwiększenie możliwości spędzania czasu wolnego;
- zwiększenie dostępności do infrastruktury kultury;
- zaspokojenie potrzeb rekreacji i wypoczynku mieszkańców Bytomia;
- udostępnienie dodatkowych powierzchni na cele rekreacyjne;
- odbudowa i ochrona ekosystemu;
- zachowanie bioróżnorodności biologicznej i krajobrazowej parku;
Wskaźniki projektu:
- liczba obiektów przebudowanych na co najmniej 2 spośród wymienionych celów – 10 szt.;
- powierzchnia obiektów poddanych przebudowie – 274 577 m2;
- powierzchnia terenów przeznaczonych pod nową małą architekturę – 45 500 m2;
- liczba nowych obiektów małej architektury – 860 szt;
Wskaźnik rezultatu:
- liczba osób korzystających z infrastruktury objętej projektem – 200.000 osób;
- powierzchnia zrewitalizowanych obszarów przyrodniczych – 27,5 ha;
Łączna wartość projektu przebudowy zielenie w Parku Miejskim wynosi prawie 32 mln PLN.
Aktualnie, poza planowymi pracami w zakresie przebudowy zieleni w części wschodniej parku ( wykonano 4,5 ha nowych trawników, nasadzono 700 mb. grabowego żywopłotu, nowe krzewy oraz pielęgnacja drzew ), przygotowywany jest duży projekt ( wartości 5,3 mln PLN ) w części północnej, pn.: Kompleksowa likwidacja dzikich składowisk odpadów w Bytomiu.
Podstawę tego projektu stanowią prace naprawcze w obrębie tzw. stawu północnego ( o powierzchni 1 ha i głębokości do 3 m ). Przewiduje się usuniecie zalegającego namułu wraz z odpadami mechanicznymi, naprawę i wzmocnienie dna staw, likwidację starych odpływów kanalizacyjnych, ukształtowanie nowych brzegów wraz z wyspami, napełnienie stawu czystą wodą oraz nowe nasadzenia roślinności wodnej. Projekt uzupełnia nowa infrastruktura parkowa – z tarasami widokowymi, alejkami – oraz, planowany nowy pawilon zaplecza parku ( z pomieszczeniami dla obsługi parku i straży miejskiej ), który ma pełnić pełniący również funkcje gastronomiczną.